વધુ પડતાં F&O ટ્રેડિંગ વોલ્યુમ RBI અને SEBIની નજરે ચડી ચૂક્યા છે

અમદાવાદ, 21 જૂનઃ રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) અને સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા (SEBI) ઈક્વિટી ડેરિવેટિવ્ઝ સેગમેન્ટમાં વધતા વોલ્યૂમ્સ પર નજીકથી નજર રાખી રહ્યા છે, જેના વોલ્યુમોએ દેશના નજીવા જીડીપીને પણ ઘટાડી દીધો છે. ઓપ્શન્સ અને ફ્યુચર્સ વોલ્યુમ દેશના જીડીપી કરતા મોટા છે. અમે આ બાબતે સેબી સાથે ચર્ચા કરી છે, અને તેઓ તે અંગે યોગ્ય નિર્ણય લેશે તેમ RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે જણાવ્યું હતું. તેમણે જણાવ્યું કે, ભારતીય અર્થતંત્ર અને નાણાકીય ક્ષેત્રના તમામ પરિમાણો અને સૂચકાંકો અત્યારે સ્થિર દેખાય છે.

સેબી આ મુદ્દાને સક્રિયપણે સંબોધિત કરી રહી છે અને જરૂર પડ્યે યોગ્ય પગલાં લેશે. વર્ષ 2023-24માં ભારતની નજીવી જીડીપી અથવા વર્તમાન કિંમતો પર જીડીપી રૂ. 295.36 લાખ કરોડ હોવાનો અંદાજ હતો.

FY24માં BSE અને NSE માટે સંયુક્ત સરેરાશ F&O ટર્નઓવર રૂ. 362 ટ્રિલિયન હતું. ભારતીય સ્ટોક એક્સચેન્જમાં ડેરિવેટિવ્ઝ વોલ્યુમ સતત વધી રહ્યું છે અને વૈશ્વિક ઈક્વિટી ડેરિવેટિવ્ઝ વોલ્યુમમાં ભારતીય શેરબજારોનો હિસ્સો 80 ટકાથી વધુ છે.

ફ્યુચર્સ ઇન્ડસ્ટ્રી એસોસિયેશન (FIA), ડેરિવેટિવ્ઝ માર્કેટ માટે વૈશ્વિક વેપાર સંગઠનનો ડેટા દર્શાવે છે કે ભારતનું નેશનલ સ્ટોક એક્સચેન્જ (NSE) માત્ર અન્ય ભારતીય બોર્સ દ્વારા અનુસરવામાં આવતા ઓપ્શન્સ કોન્ટ્રાક્ટની સંખ્યાના સંદર્ભમાં પ્રથમ ક્રમે છે. એપ્રિલ 2024માં, NSEએ કુલ લગભગ 8,494 મિલિયન કોન્ટ્રાક્ટ્સનું ટ્રેડિંગ ઓપ્શન્સ કોન્ટ્રાક્ટ્સ સાથે થયું હતું જે મોટાભાગના શેર માટે જવાબદાર હતું. બીજી તરફ, BSEએ એપ્રિલમાં 2,224 મિલિયન કોન્ટ્રાક્ટ્સનું ટ્રેડિંગ કર્યું હતું. આકસ્મિક રીતે, બે ભારતીય શેરબજારોનું સંયુક્ત વોલ્યુમ વૈશ્વિક વોલ્યુમના લગભગ 81% જેટલું છે, જે 13,255 મિલિયન કોન્ટ્રાક્ટ્સ પર નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું.

સેબીએ ફ્યુચર્સ અને ઓપ્શન્સ સેગમેન્ટમાં સ્ટોક્સ માટે કડક પાત્રતા માપદંડની દરખાસ્ત કરી છે, જેનો હેતુ 2016 થી અપરિવર્તિત ફ્રેમવર્કને અપડેટ કરવાનો છે. ફ્યુચર્સ અને ઓપ્શન્સ ટ્રેડિંગમાં સ્ટોક્સ પસંદ કરવા માટેના નવા માપદંડોની દરખાસ્ત કરવામાં આવી છે, જેનો હેતુ પર્યાપ્ત પ્રવાહિતા અને બજારના હિતને સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. સેબી દ્વારા એવી દરખાસ્ત કરવામાં આવી હતી કે શેરોએ 75 ટકા ટ્રેડિંગ દિવસોમાં ટ્રેડિંગ કર્યું હોવું જોઈએ, જેમાં ઓછામાં ઓછા 15 ટકા સક્રિય ડેરિવેટિવ્ઝ ટ્રેડર્સની ભાગીદારી હોવી જોઈએ. વધારાની આવશ્યકતાઓમાં દૈનિક ટર્નઓવર થ્રેશોલ્ડ અને માર્કેટ મેનીપ્યુલેશન અને વોલેટિલિટી જેવા જોખમોને ઘટાડવા માટે ખુલ્લા કરાર પરની મર્યાદાઓનો સમાવેશ થાય છે.

(Disclaimer: The information provided here is investment advice only. Investing in the markets is subject to risks and please consult your advisor before investing.)

(સ્પષ્ટતા: અત્રેથી આપવામાં આવતી તમામ પ્રકારની માહિતી કોઇપણ પ્રકારે રોકાણ/ ટ્રેડીંગ માટેની સલાહ નથી. બજારોમાં રોકાણ જોખમોને આધીન છે અને રોકાણ કરતા પહેલા કૃપા કરીને તમારા સલાહકારની સલાહ લો.)