SME IPO ગેરરિતીઃ સેબીએ ફંડ ડાઇવર્ઝન, ફુગાવાજન્ય આવક સહિતના જોખમો શોધી કાઢ્યા

મુંબઇ, 20 નવેમ્બરઃ SME IPOs પર કેપિટલ માર્કેટ રેગ્યુલેટર સેબીના ચર્ચાપત્ર અનુસાર સેગમેન્ટમાં છૂટક રોકાણકારોની ભાગીદારીમાં જબરજસ્ત વધારો દર્શાવ્યો છે, જેમાં FY24 એ ફાળવેલ રોકાણકાર રેશિયો માટે અરજદારમાં 245x વધારો જોવા મળ્યો છે, જે FY22માં માત્ર 4x હતો. sebi એ એ હકીકત પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે કે SME પબ્લિક ઑફરિંગમાં PE અથવા અત્યાધુનિક રોકાણકારોની મર્યાદિત હાજરી છે, જેઓ કંપનીઓમાં પ્રમોટરોના જબરજસ્ત પ્રભાવ પર નિયંત્રણ તરીકે કામ કરે છે. SME લિસ્ટેડ એન્ટિટીઓ કૌટુંબિક વ્યવસાયોના પ્રમોટર-સંચાલિત છે.

શેલ કંપનીઓ સાથેના પરિપત્ર વ્યવહારો દ્વારા આવકમાં વધારો થયો હોય તેવા ઉદાહરણો પણ sebiએ અવલોકન કર્યા હતા. આટલું જ નહીં, કેટલીક કંપનીઓએ ઇશ્યૂની રકમ સંબંધિત અથવા જોડાયેલા પક્ષોને ડાયવર્ઝન કરવાનો પણ આશરો લીધો છે, જેના કારણે સેબીએ દેખરેખ કડક કરવા માટે પ્રેરિત કર્યું છે. સેબીએ જણાવ્યું હતું કે કેટલાક SMEsમાં, IPO અને રાઇટ્સ ઇશ્યુ દ્વારા એકત્ર કરાયેલ ભંડોળ પ્રમોટરો દ્વારા નિયંત્રિત શેલ કંપનીઓમાં ‘ડાઇવર્ટ’ કરવામાં આવ્યું હતું. નિયમનકારે ઉલ્લેખ કર્યો છે કે એક ઉદાહરણમાં, કંપનીએ સંબંધિત પક્ષો દ્વારા પરિપત્ર વ્યવહારો દ્વારા ‘છેતરપિંડીપૂર્ણ વેચાણ અને ખરીદી’ બુક કરી હતી.

રિલેટેડ-પાર્ટી ટ્રાન્ઝેક્શન્સ (RPT) હાથ ધરવાનું વલણ જબરજસ્ત છે, સેબીએ જણાવ્યું હતું. તેણે BSE અને NSE પર સૂચિબદ્ધ ટોચના 50 SMEsના FY23 ના વાર્ષિક અહેવાલનું વિશ્લેષણ કરીને તારણ કાઢ્યું કે 50% એન્ટિટી રૂ. 10 કરોડથી વધુના RPTમાં સામેલ છે અને તેમાંથી 20% એ રૂ.થી વધુના વ્યવહારો કર્યા છે. 50 કરોડ. વાસ્તવમાં, ટર્નઓવરની ટકાવારી તરીકે, સાતમાંથી એક એસએમઈએ તેમના એકીકૃત ટર્નઓવરના 50% કરતા વધુ આરપીટી હાથ ધર્યા છે.

આ ચિંતાઓએ સેબીને લિસ્ટેડ SME દ્વારા એકત્ર કરાયેલા ભંડોળના સંચાલનમાં ‘પ્રણાલીગત જોખમોના નિર્માણ’ તરીકે આ મુદ્દાને જોવા માટે પ્રેરિત કર્યા છે. ફંડ ડાયવર્ઝન માટેના સાધનો તરીકે દુરુપયોગ થઈ શકે તેવા RPTsની વધુ તપાસની જરૂર છે, નિયમનકારે જણાવ્યું હતું કે, ભંડોળના બગાડને લગતા જોખમો છે.

સેબીના ચર્ચા પત્રમાં એ પણ નોંધવામાં આવ્યું છે કે FY24માં બે શુદ્ધ OFS SME IPO હતા, અને એક ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં અત્યાર સુધી. ગયા વર્ષથી, OFS ઘટક સાથે 52 મુદ્દાઓ છે, જેના કારણે પ્રમોટરો કંપનીઓમાં હિસ્સો ઘટાડી રહ્યા છે. સેબીએ કહ્યું કે, આ SME પ્લેટફોર્મનો ઉદ્દેશ્ય નથી. આથી, ભલામણોમાં SME IPO ના OFS ભાગ પર ઇશ્યૂ કદના 20% સુધી પ્રતિબંધનો પ્રસ્તાવ છે.