રૂ. 25,000 કરોડના શેર્સ, 35 હજાર કરોડના મ્યુ. ફંડ્સ અને રૂ. 62000 કરોડની એફડી દાવો કર્યા વગરના છે
અમદાવાદ, 31 મેઃ શેરબજારમાં રૂ. 25000 કરોડના શેર્સના કોઇ રણી-ધણી નહિં હોવાનો ચોંકાવનારો અહેવાલ મળ્યો છે. નાણાકીય બજારોમાં નવા- સવા મૂડીરોકાણ કરનારા રોકાણકારો કે જેઓ કંપનીઓ અને કસ્ટોડિયન સાથે અપડેટ કરેલી સંપર્ક માહિતી જાળવવાના મહત્વથી અજાણ તેઓને ઘણાં કિસ્સાઓમાં ખબર જ નથી હોતી કે તેમણે કેટલું ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કર્યું છે. તો કેટલાંક કિસ્સાઓમાં એડ્રેસ ચેન્જ કે કોન્ટેક્ટ ડિટેઇલમાં ફેરફારના કારણે પણ મેસેજ મળતાં નથી કે, ડિવિડન્ડ નોટિસ કે એકાઉન્ટ સ્ટેટમેન્ટ્સ નહિં મળવાના કિસ્સાઓમાં પણ તેઓ મૂડીરોકાણને ભૂલી જતાં હોય છે.
તમે તમારા ખોવાયેલા રોકાણોને કેવી રીતે ફરીથી દાવો કરી શકો છો તે તે અહીંથી જાણો
માત્ર શેરબજાર જ નહિં મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સ, પ્રોવિડેન્ટ ફંડ, જીવન વિમો, સહિતના નાણાકીય સાધનોમાં મૂડીરોકાણ કરીને દાવો નહિં કરાયેલી રકમ કરોડો રૂપિયામાં હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. આ ભૂલી ગયેલી અસ્કયામતો પુનઃપ્રાપ્ત કરવી એ એક જટિલ પ્રક્રિયા હોઈ શકે છે, જે ઘણી વ્યક્તિઓ અને કંપનીઓને નિરાશ કરે છે. આથી સમયની જરૂરિયાત એવી વ્યવસ્થા છે જે સુનિશ્ચિત કરે કે સામાન્ય માણસની સંપત્તિ વિસ્મૃતિમાં ન જાય. ઇન્વેસ્ટર એજ્યુકેશન એન્ડ પ્રોટેક્શન ફંડ (IEPF) ના ડેટા, એક સરકારી સંસ્થા જે દાવો ન કરેલા રોકાણોને નિયંત્રિત કરવા માટે કામ કરે છે, એક મુશ્કેલીભર્યું ચિત્ર દોરે છે. માર્ચ 2023 સુધીમાં, શેરોમાં રૂ. 25,000 કરોડથી વધુ મૂલ્યના શેરો દાવા વગરના રહ્યા. આ આંકડો રોકાણકારો માટે સંભવિત વળતરની નોંધપાત્ર ખોટ દર્શાવે છે અને અસરકારક પુનઃપ્રાપ્તિ પદ્ધતિની જરૂરિયાતને પ્રકાશિત કરે છે.
ભારતમાં રોકાણના દાવા વગરના રહેવા પાછળ ઘણા પરિબળો છે
જાગૃતિનો અભાવ: ઘણા રોકાણકારો, ખાસ કરીને જેઓ નાણાકીય બજારોમાં નવા છે, તેઓ કંપનીઓ અને કસ્ટોડિયન સાથે અપડેટ કરેલી સંપર્ક માહિતી જાળવવાના મહત્વથી અજાણ હોઈ શકે છે. | સરનામાંમાં ફેરફાર: સ્થાનાંતરણ અથવા સંદેશાવ્યવહાર સરનામાંમાં ફેરફારથી સંપર્ક ખોવાઈ શકે છે અને ડિવિડન્ડ નોટિસ અથવા એકાઉન્ટ સ્ટેટમેન્ટ્સ અવિતરિત થઈ શકે છે. |
નિષ્ક્રિય ખાતાઓ: રોકાણો સાથે જોડાયેલા નિષ્ક્રિય બેંક ખાતાઓ અથવા નિષ્ક્રિય ડીમેટ ખાતાઓ સમયાંતરે રોકાણોને દાવા વગરના રહેવાનું કારણ બની શકે છે. | રોકાણકારોનું મૃત્યુ: યોગ્ય ઉત્તરાધિકારના આયોજન વિના અથવા નોમિનીને જાણ કરવામાં નિષ્ફળતા વિના, રોકાણકારના મૃત્યુ પછી રોકાણ દાવો વગરનું રહી શકે છે. | ફિઝિકલ શેર સર્ટિફિકેટ્સઃ ડિમટીરિયલાઈઝ્ડ એકાઉન્ટ્સ પર શિફ્ટ થવા છતાં, ઘણા રોકાણકારો હજુ પણ જૂના ફિઝિકલ શેર સર્ટિફિકેટ ધરાવી શકે છે જે તેમણે કન્વર્ટ કર્યા નથી, જેના કારણે દાવો ન કરાયેલ ડિવિડન્ડ તરફ દોરી જાય છે. |
કેટેગરી વાઇસ દાવા વગરના રોકાણો એક નજરે
મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સ: (સ્રોત: Amfi, માર્ચ23) | રૂ. 35,000 કરોડથી વધુ |
ઇન્સ્યોરન્સ: [સ્રોત: LIC] | 21,500 કરોડ રૂપિયા એલઆઇસી પાસે |
પ્રોવિડન્ટ ફંડઃ | અંદાજિત રૂ. 48,000 કરોડ |
બેંક થાપણો: [સ્રોત: RBI વેબસાઇટ] | રૂ. 62,000 કરોડથી વધુ |
રકમ પાછી મેળવવાની પ્રોસેસ કેવી રીતે કરશો
દાવા વગરના રોકાણને પુનઃપ્રાપ્ત કરવાની પ્રોસેસ એક રીતે તો કંટાળાજનક અને સમય માંગી લે તેવી પ્રક્રિયા હોઈ શકે છે. રોકાણકારોને ઘણીવાર કાનૂની પ્રક્રિયાઓ અને જટિલ માર્ગનો સામનો કરવો પડે છે અને તેને બહુવિધ સંસ્થાઓ સાથે વ્યવહાર કરવો પડે છે. પુનઃપ્રાપ્તિ પ્રક્રિયા વિશે મર્યાદિત જાગૃતિ અને સહેલાઈથી ઉપલબ્ધ સંસાધનોનો અભાવ સફળ દાવાઓને વધુ અવરોધે છે. પરંતુ જાણીને આનંદ થશે કે, કેટલીક કંપનીઓ આ સમસ્યાને ઉકેલવા માટે ઉભરી આવી છે. આ કંપનીઓ દાવા વગરના રોકાણની પુનઃપ્રાપ્તિમાં નિષ્ણાત છે, વ્યક્તિઓ અને કંપનીઓને સુવ્યવસ્થિત અભિગમ પ્રદાન કરે છે. તેઓ નીચે મુજબની સેવાઓ આપે છે.
રોકાણની ઓળખ: વિવિધ ચેનલો દ્વારા સંભવિત દાવા વગરની અસ્કયામતોને ઓળખવામાં ગ્રાહકોને મદદ કરવી. દસ્તાવેજ સંગ્રહ અને ચકાસણી: જરૂરી દસ્તાવેજો એકત્ર કરવા અને અધિકૃતતા ચકાસવામાં ક્લાયન્ટને માર્ગદર્શન આપવું.
દાવાની પ્રક્રિયા: ગ્રાહકો વતી કંપનીઓ અને નિયમનકારી સંસ્થાઓ સાથે સંચારનું સંચાલન અને સંપર્ક સાધવો. સફળતા-આધારિત ફી માળખું: આ કંપનીઓ ઘણીવાર પ્રદર્શન-આધારિત મોડલ પર કામ કરે છે, વસૂલ કરેલી રકમની ટકાવારી તરીકે ફી વસૂલ કરે છે, જે સફળ પરિણામ માટે પ્રોત્સાહન તરીકે કામ કરે છે.
અનક્લેમ્ડ શેર્સ માટે દાવો કરવાની પ્રોસેસ આ રીતે ફોલો કરો
https://www.iepf.gov.in/IEPFWebProject/services.html પર ક્લિક કરો
સર્ચ અનક્લેમ્ડ-અનપેઈડ અમાઉન્ટ પર ક્લિક કરો
જે વ્યક્તિના નામે રોકાણ હોય તેનું નામ નાખી સર્ચ કરો
જો એકાઉન્ટ નંબર, ફોલિયો નંબર કે ક્લાયન્ટ આઈડી હોય તો પણ સર્ચ કરી શકાશે
જેમાં અનપેઈડ શેર્સ અને ડિવિડન્ડની યાદી જોવા મળશે.
(Disclaimer: The information provided here is investment advice only. Investing in the markets is subject to risks and please consult your advisor before investing.)
(સ્પષ્ટતા: અત્રેથી આપવામાં આવતી તમામ પ્રકારની માહિતી કોઇપણ પ્રકારે રોકાણ/ ટ્રેડીંગ માટેની સલાહ નથી. બજારોમાં રોકાણ જોખમોને આધીન છે અને રોકાણ કરતા પહેલા કૃપા કરીને તમારા સલાહકારની સલાહ લો.)