Bank FDમાં મૂડીરોકાણ સામેના 9 જોખમો જાણીને પછી જ રોકાણનો નિર્ણય લો

તમામ દ્રષ્ટિએ વિશ્વના ગ્રોથ સાથે હરીફાઇ કરી રહેલા ભારતના 100માંથી 90 ટકા રોકાણકારો આજે પણ મૂડીરોકાણના મામલે સૌથી પહેલો પ્રેફરન્સ બેન્ક ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ્સ (FD)ને જ આપી રહ્યા છે. જ્યારે મૂડીરોકાણ સેક્ટરમાં મ્યુચ્યુઅલ ફંડ, ગોલ્ડ બોન્ડ્સ, ઇટીએફ, ગવર્ન્મેન્ટ સિક્યુરિટીઝ સહિતના સંખ્યાબંધ વિકલ્પો આવી ચૂક્યા છે. કે જેમાંથી મોટાભાગના મૂડીરોકાણ સ્રોતમાં લાંબાગાળે બેન્ક એફડીથી બમણાંથી પણ વધુ રિટર્ન મળી રહ્યું હોય.

મોટાભાગના ભારતીયો નિયમિતપણે તેમાં રોકાણ કરવાનું પસંદ કરે છે. મે 2022થી વધી રહેલા FD વ્યાજ દરોએ પણ તેને રોકાણનો શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ બનાવ્યો છે. વરિષ્ઠ નાગરિકો જ નહીં,પગારદાર વર્ગ પણ ટર્મ ડિપોઝિટમાં રોકાણ કરવામાં વધુ રસ દાખવી રહ્યાં છે. નિષ્ણાતો માને છે કે રોકાણની અદભૂત પસંદગી હોવા છતાં, ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ ખામીઓ વગરની નથી, તે સંખ્યાબંધ ખામીઓ સાથે આવે છે. તેથી રોકાણકાર તરીકે જાણકાર પસંદગી કરતી વખતે, વ્યક્તિએ તેમના વિશે જાગૃત રહેવાની જરૂર છે. રોકાણકારોએ એફડીમાં રોકાણ કરતાં પહેલાં આ નવ જોખમોને પારખી લેવા જરૂરી છે.

બેંક ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ (FD) માં રોકાણ સામેના જોખમો એક નજરે

1) નેગેટિવ રિટર્નઃ ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટમાં રોકાણ કરવાના ગેરફાયદા એ છે કે ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ એક નિશ્ચિત વ્યાજ ઓફર કરે છે, જે સામાન્ય રીતે અન્ય રોકાણ વિકલ્પો જેમ કે સ્ટોક્સ અથવા મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સ દ્વારા આપવામાં આવતા વળતર કરતાં ઓછું હોય છે.

2) સ્થિર વ્યાજ દર: ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટની બીજી ખામી એ છે કે વ્યાજદર અરજી સમયે સેટ કરવામાં આવે છે. જ્યારે ચોક્કસ વ્યાજ દરે FD ખોલો છો, ત્યારે કાર્યકાળના અંત સુધી તે દરે જ વ્યાજ મેળવતા રહો છો. પછી વ્યાજદરમાં ભલેને પાછળથી વધારો થાય.

3) લોક-ઇન સમયગાળો: એકવાર  ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટમાં રોકાણ કરી લો, પછી પૈસા ડિપોઝિટની મુદત માટે લૉક થઈ જાય છે. આનો અર્થ એ છે કે જ્યાં સુધી કટોકટી હોય તો પણ જ્યાં સુધી મુદત પૂરી ન થઈ જાય ત્યાં સુધી પૈસા ઍક્સેસ કરી શકતા નથી.

4) TDS:  ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ પર જે વ્યાજ મેળવો છો તે કરપાત્ર આવક છે. આનો અર્થ એ છે કે જે વ્યાજ મેળવો છો તેના પર તમારે ટેક્સ ચૂકવવો પડશે, જે  એકંદર વળતરમાં ઘટાડો કરશે. ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ વ્યાજ “અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી આવક”ની શ્રેણી હેઠળ આવે છે.  ટેક્સનો દર આવકના સ્લેબના દર પર નિર્ભર રહેશે કારણ કે તમારી એફડી પરનું વ્યાજ ટેક્સ લાગતા પહેલા તમારી એકંદર આવક પર લાગુ થાય છે.

5) અજેય મોંઘવારી: કરને ધ્યાનમાં લીધા પછી પણ રોકાણનું વળતર આદર્શ રીતે ફુગાવાના દર કરતાં વધી જવું જોઈએ. ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ પર વ્યાજ દર, જો કે, સામાન્ય રીતે મોટા ભાગના સંજોગોમાં ફુગાવાના દર કરતા ઓછો હોય છે. ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટમાં રોકાણ કરવું એ સારો વિચાર નથી જો તેઓ ફુગાવાને આગળ વધારતા વળતર ન આપે કારણ કે તેઓ વધતા જીવન ખર્ચને જાળવી શકશે નહીં. ફૂગાવાનો દર એ દર છે કે જેના પર માલ અને સેવાઓના ભાવ સમય સાથે વધે છે. જો ફુગાવાનો દર તમારી ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ પરના વ્યાજ દર કરતા વધારે હશે, તો સમય જતાં  પૈસાનું મૂલ્ય ઘટી જશે.

6) તરલતા: ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ ખૂબ પ્રવાહી હોતી નથી, જેનો અર્થ છે કે જો તમારે  પૈસા મેળવવાની જરૂર હોય તો તેને ઝડપથી વેચવું મુશ્કેલ બની શકે છે. તાત્કાલિક નાણાંકીય જરૂરિયાતના સંજોગોમાં તેને ઍક્સેસ કરી શકશો નહીં.

7) કોઈ મૂડી લાભ નથી:  ફિક્સ ડિપોઝિટ પર કોઈ મૂડી લાભ કમાતા નથી. આનો અર્થ એ છે કે રોકાણના મૂલ્યની પ્રશંસાથી કોઈ પૈસા કમાઈ શકતા નથી.

8) બેંક નાદાર થઈ શકે છે: કેટલીક ખાનગી કે સહકારી બેન્કોની ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટને સુરક્ષિત રોકાણ માનવામાં આવે છે, તેમ છતાં હંમેશા એવું જોખમ રહેલું છે કે પ્રાઇવેટ કે સહકારી બેંક નાદાર થઈ શકે છે. જો આવું થાય, તો રોકાણનો તમામ અથવા ભાગ ગુમાવી શકો છો.

9) સમય પહેલા ઉપાડ પર દંડ: બેંકો થાપણદારોને તેમની FD ના સમય પહેલા ઉપાડનો વિકલ્પ આપે છે. જો કે, રોકાણકારો ડિપોઝિટના સમય પહેલા ઉપાડ માટે ફી ચૂકવે છે. “જ્યારે તમારી ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ વહેલા ઉપાડવાનું પસંદ કરો છો ત્યારે બેંકો સામાન્ય રીતે દંડ લાદે છે. કુલ વ્યાજના 1% થી 3% ના દરે દંડનું મૂલ્યાંકન થઈ શકે છે.